De theorie
Het Burgerlijk Wetboek zegt in Boek 1:
artikel 233 Minderjarigen zijn zij, die de ouderdom van achttien jaren niet hebben bereikt en niet gehuwd of geregistreerd zijn "¦ of "¦ meerderjarig zijn verklaard.
art. 245 1. Minderjarigen staan onder gezag
2. Onder gezag wordt verstaan ouderlijk gezag dan wel voogdij.
3. Ouderlijk gezag wordt door de ouders gezamenlijk of door één ouder uitgeoefend.
Voogdij wordt door een ander dan een ouder uitgeoefend.
art. 247 1. Het ouderlijk gezag omvat de plicht en het recht van de ouder zijn minderjarig kind te verzorgen en op te voeden.
2. Onder verzorging en opvoeding worden mede verstaan de zorg en de verantwoordelijkheid voor het geestelijk en lichamelijk welzijn van het kind en het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid.
De praktijk
Een kind van minimaal 12 jaar oud kan gaan wonen waar hij wil, zolang het maar niet is bij een ouder die geen ouderlijk gezag heeft. Gaat een kind bijvoorbeeld van zijn moeder (met gezag) naar zijn vader (zonder gezag), dan is het vrijwel zeker dat op verzoek van de ouder met gezag de politie het kind bij de ouder zonder gezag ophaalt. Overigens is dat verder alleen een kwestie van volhouden voor een kind: de politie blijft niet bezig: "Wij zijn geen taxibedrijf."
Ieder ander kan zonder meer een kind weghouden bij ouders met ouderlijk gezag. En hoe ouder het kind is, hoe zekerder dat is. Een kind van 12 wordt misschien nog opgehaald, bij een kind van 14, heeft de praktijk ons geleerd, zijn de ouders al kansloos. Dan zegt de politie, als die toch op verzoek van de ouders in beweging is gekomen: het kind wil niet, en wij kunnen het wel ophalen, maar dan loopt het toch meteen door de achterdeur weer weg.
Soms schakelen ouders Bureau jeugdzorg of de Raad voor de Kinderbescherming in.
Die adviseren de ouders om een ondertoezichtstelling aan te vragen (als de ouders het niet doen doet de Raad voor de Kinderbescherming het zelf, rechtstreeks of op verzoek van Bureau jeugdzorg). "Doet u dat nou maar, dan is er het gezag van de gezinsvoogd om het kind bij u terug te laten keren." Het gezag van de gezinsvoogd wordt in de praktijk NOOIT gebruikt om het kind bij de ouders met gezag terug te laten komen. "Zo"n kind loopt toch niet voor niets weg?" Alles wordt voor het gemak maar weglopen genoemd.Ouders van een kind boven de 12 jaar hebben de keus tussen toelaten dat je kind bij iemand anders woont of het niet toelaten. In het laatste geval gebeurt het toch als het kind volhoudt (en de praktijk leert dat kinderen dan tot de meest bizarre leugens over hun ouders komen, misschien worden zij daartoe geïnspireerd).
Ons advies aan ouders met ouderlijk gezag die constateren dat hun kind ergens anders ingetrokken is: zet helemaal nooit ergens een handtekening onder, begin helemaal niet aan contact met instanties ook al doen die net of u daartoe verplicht bent, onderhoud alleen contact met uw kind op welke manier dan ook. Stuur af en toe een kaartje, ga naar de school. Laat het kind weten dat u nog gewoon van hem houdt en dat hij nog gewoon welkom is, ook voor een kort bezoekje. U gaat niet proberen hem tegen te houden als hij weer weg wil. Als je denkt dat je het ergens anders beter kunt hebben, ga dan maar. Heel vaak doet dat wonderen.
U hebt tegenover de school, ook na een officiële uithuisplaatsing, nog hetzelfde recht op informatie. Veel scholen weten dat niet en willen het ook niet geloven. Verwijs ze door naar KOG. Wij adviseren u wel de huisarts op de hoogte te stellen van het gebeurde: tot 16 jaar mag een kind geen medische behandeling ontvangen zonder toestemming van de ouders.
Dat geldt ook bij een officiële uithuisplaatsing. Dreig hem eventueel met het medisch tuchtcollege. Misschien zal hij dit dan tegen uw kind vertellen als dat zonder u naar het spreekuur komt en begint uw kind na te denken.
Kortom, langs de korte weg (zonder instanties) of langs de lange weg (met instanties): ouders zijn kansloos.
Bij een ots houdt u gewoon het ouderlijk gezag.
U en niet de gezinsvoogd heeft het gezag. Wel moet u de schriftelijke aanwijzingen van de gezinsvoogd opvolgen, maar alleen als die over verzorging en opvoeding van uw kind gaan. Bovendien kunt u een schriftelijke aanwijzing voorleggen aan de kinderrechter.
U hebt dus precies dezelfde rechten op bijvoorbeeld informatie van school die u had voor de ots, u bepaalt of u met uw kind naar de dokter gaat enzovoort. Laat u niets wijsmaken!!